MƏMMƏD İSMAYIL – 85
Bir adam yol gedir bizdən qabaqda
Hərdən üz çevirib taleyə, baxta,
Çıxdığı səfərdən qorxub qaçan var.
Bir adam yol gedir bizdən qabaqda,
Yaxşı ki, dünyaya cığır açan var.
Bizi səsləyirdi verdiyi vaxtda,
Biz hələ dünyaya gələnə kimi.
Bir adam yol gedir bizdən qabaqda,
Anadan olandan ölənə kimi.
İnanma, qəm qəmə yovuşar çətin,
Düzlüyün eləsi, beləsi yoxdu.
Kərəm sevgisinə qovuşar çətin,
Kimin ki, qarşıda Lələsi yoxdu.
Talanar sevdalar, bulanar sular
Yağanda hicranın kəpənək qarı.
Ürəklər qırılar, yollar ayrılar,
Olmasa qabaqda bir İpək qarı.
Yaz da Yer üzünə boşuna gəlmir,
Boşuna sovuşmur ağır xatalar.
Qabaqda gedənin xoşuna gəlmir
Qabağa düşəndə harın atalar.
Gedir qədəmindən nur yağa-yağa,
Yolları ölümdü-itimdi, bilmir.
Qəlbinə yatanı çəkir qabağa,
Arxalı, arxasız, yetimdi, bilmir.
Yolundan döndərməz duman da, çən də,
Kiminsə sözünü deməyə gedir.
Yerin bu üzündən duyuq düşəndə
Yerin o üzünə köməyə gedir.
Kələfin ucunu axtar özündə,
Hazır ol qəfildən gələn qəmə də.
Ağ atlı oğlan var bu yer üzündə,
Çıxar qabağına hər məhkəmədə.
Nədir anaların dilində muraz,
Görən gələcəyi gözündən öncə?..
Maşın işığına bənzəyir bir az
İnsanın əməli özündən öncə.
Bir nurlu sahil var hələ sabahda
Qaranlıq sulara yol açar avar.
Bir adam yol gedir bizdən qabaqda,
Amma bir adam da bizdən sonra var!
Təzədən mən sənə qayıdacağam
Düşüb aralığa həftələr, aylar,
Qalmısan ömrümün ötən ilində.
Bir həsrət sinəmdən səni haraylar,
Məhəbbət, sədaqət, sevgi dilində.
Bir eşqin uğursuz qədəmi kimi
Demə, aramızı soyudacağam.
Limana qayıdan bir gəmi kimi-
Təzədən mən sənə qayıdacağam.
Şöhrətdən gözümə gur işıq düşüb,
Elə bilmişəm ki, yenilməz dağam.
Bircə xəyalına gətir sən məni,
Fikrim də, yolum da dolaşıq düşüb, –
Həmişə narahat edirsən məni.
Kimi oyatmamış de, həsrət, kimi –
Anadan olduğum doğma kənd kimi,
Təzədən mən sənə qayıdacağam.
Yolundan, qəlbindən, yadından çıxıb,
Haçansa mən səndən buxarlanmışam.
Eşqin alovundan, odundan çıxıb,
Dolan bulud kimi qübarlanmışam.
Bir çılğın şimşəyə bəndəm ki, yağam, –
Quraqlıqda yağan yağışlar kimi,
Nifrəti soyumuş baxışlar kimi,
Təzədən mən sənə qayıdacağam.
Demə ki, ay aydan, il ildən keçib;
Hicranın görüşlə bağrını yarıb,
Döyüb könülləri, ünvan axtarıb,
Neçə gözdən keçib, könüldən keçib,
Hələ xoş duyğular oyadacağam.
Duyub gileyini, duyub ərkini,
Ünvanı səhv düşən bir məktub kimi
Təzədən mən sənə qayıdacağam.
Surətin – gözümdən çəkilən yuxu,
Bulud kirpiklərin yağışla dolu.
Mənim bu gecikmiş peşimanlığım
Həyat yollarımda bələdçim olub.
Bu yeni fərəhlə, fikirlə, hisslə
Elə bilirəm ki, körpə uşağam.
Ayların, illərin uzaqlığından
Sinəmə saldığın cığırla, izlə
Təzədən mən sənə qayıdacağam.
Təzədən mən sənə qayıdacağam!
Ağacdələn, döy qapımı
Yol azmısan bu payızın çәnindә
Ağacdәlәn, ağlın azıb sәnin dә,
Dәn gәzirsәn saçlarımın dәnindә
Atamoğlu, az qapımı döy görüm.
Bu cığırı bu qara kim bürüyüb?
Burda kimin yanan qәlbi kiriyib?
Hәyәtini qara yellәr kürüyüb
Başımıza nәlәr gәlir qoy görüm.
Haçanacan gözlәmәyә gәlmisәn?
Yoxsa mәnә söz demәyә gәlmisәn?
Ya borcunu istәmәyә gәlmisәn?-
Öz dilindә ünvanımı söy görüm.
Mәn dünyaya ata, ana borcuyam,
Ünvanım var, bu ünvana borcluyam.
Bir canım var, bircә cana borcluyam,
Özgә nәyә, taraq-taraq say görüm.
Bulaq kimi batan bәxti açılmaz,
Hәr iğidin atam, bәxti açılmaz…
Hәlә yatır, yatan bәxtim açılmaz,
Yatmışların yuxusuna qıy görüm.
Eldәn ayrı ömür olmaz, gün olmaz,
Eli sevәn ürәklәrdә kin olmaz.
Nәdәn Araz arzularım çin olmaz
Haçanacan yuxularda çay görüm?
Avand işim nәhsә düşüb deyәsәn,
Vaxt mәnimlә bәhsә düşüb deyәsәn.
Qulaqlarım sәsә düşüb deyәsәn,
Şimşәk çaxsın, guruldasın göy görüm.
Yavaş-yavaş çürümәdә taxda, bax.
O taxtada ovxam olan vaxda bax.
İnad olub nә döyürsәn baxda-baxt,-
Açılmayan düyünlәri duy görüm.
Elә yanır döyüşlәrin yanğısı
Nә tәsәlli söndürәcәk, nә dә su.
Mәnim qapım Yer üzünün qapısı
Ağacdәlәn, döy qapımı, döy görüm,
Başımıza nәlәr gәlir goy görüm..
Səndə kitabım var, üstündə şəklim
Axşamlar canını sıxanda təklik,
Xışıltı salanda xəfif varaqlar…
Səndə kitabım var, üstündə şəklim,
Gah sən ağlayarsan, gah şəklim ağlar…
Xəyalın yadından çıxan misrada,
Kitab həsrət qalar kitab rəfinə…
Oxuyub bağrına basarsan, ya da
Atarsan yatağın bir tərəfinə…
Nigaran ürəyin durmaz yerində,
Qatıb-qarışdırar ərki, naz ilə:
Sənə yazılmayan şeirlərim də
Sən elə istərsən sənə yazıla.
Bu dərdi nə çəkər ürəkdən özgə,
İçində başlayan hava küləkli.
Gözünün yaşını tökməkdən özgə
Əlindən nə gələr bir quru şəklin.
Dəyişik düşdümü baharla payız,
Çiçəkli bağlarmı meyvəli bağlar?
Yerimi verməz ki bir parça kağız
Gah sən ağlayarsan, gah şəklim ağlar…
Yanılar yalana ümid bağlayan…
Bu da bir atalar sözüdü yoxsa.
Bilməz ki, güzgüyə baxıb ağlayan,
Yaş tökən güzgüdü, gözüdü yoxsa.
Ümidi kəsilən ömür hədərmiş
Verdin ürəyini o hədərə sən.
Kədər!
Səndən mənə qalan kədərmiş
Məni qısqanarsan o kədərə sən…
İndi nə deyirsən, tərsa diləklim
Başqa söz deyərdin sən ayrı vaxtlar.
Səndə kitabım var, üstündə şəklim,
Gah sən ağlayarsan, gah şəklim ağlar…
Bütün sualların cavabı birdi
Ölümə gedərsən yol yora-yora,
Gedərsən, peşinə yüz fikir düşər.
Atsan, balıq düşməz atdığın tora,
Tutduğun zərə də iki-bir düşər…
Nə səbr gərəkmiş, nə də tək səbir,
Sən gedən yolları gedər ilan da…
Əlidolu da bir, əliboş da bir,
Aldadan da birdi, aldadılan da.
Bütün sualların cavabı birdi,
Yatmaq istəsən də yuxuna girməz.
Bəlkə söz sarıdan bəxtin gətirdi,
Varsan, var sarıdan əlin gətirməz…
Yoxsa bəxt verənin dəlikmiş cibi.
Sənə dərd verilib, filankəsə var?
Baxarsan, nə əl var, nə əl sahibi,
Amma ki, gözünü tutan nəsə var.
Tələsmə, təndirə düşər tələsən,
Qəlbi qaraların üzü ağ olmaz.
Başın açılmır ki, dərddən, biləsən
Dünyanın işindən baş açmaq olmaz.
Qazancı kül olar ocaq yerinin,
Könlü ocaqların gözü yaş olar.
Bəxti yüyrək olar niyə birinin,
Başqa birisinin bəxti daş olar?
Göylərin gözündə hansı şanslıdı, –
Tökülən yarpaqmı, qalan budaqmı?
Yaşayan hansıdı, ölən hansıdı, –
Yaşayan insanmı, yaşanan vaxtmı?
Ha dadın ağzında qalmadı dadı,
Çəkilməz dərdləri çəkən bədən – biz.
Bu dünya yerində qalan dünyadı,
Qoynundan əliboş keçib gedən – biz.
Bir ildir
Ay şair Әlәddin şair dostunun
Açılmır qabağı-qaşı bir ildir.
Olub mәhәbbәtdәn illәr xәstәsi,
Ayılmır sevdadan başı bir ildir.
Yarın soyuqluğu yara dağ olar.
Ürәk istәmәsә unutmaq olar.
Bilmirәm nә qәdәr yas tutmaq olar,
Qurumur gözümün yaşı bir ildir.
O atdı özünü varın qoynuna,
Bahar günlәrindәn qarın qoynuna.
Mәn hәsrәt çәkirim yarın qoynuna,
Orda lәzәt çәkir naşı bir ildir.
Yenә dost әlinә qalıbdır çara,
Loğman ol, dәrdimә bir dәrman ara.
Dönüb könül mülküm xarabazara
Göyәrmir torpağı, daşı bir ildir.
Ay Mәmmәd, haqlıyar sәni subaylıq,
İslanar, quruyar verdiyi yaylıq.
Onun körpәsinin yaşı üç aylıq,
Mәnim hәsrәtimin yaşı bir ildir.
Gedәrsәn, mәchula yol gedәr gedәn
Gedәrsәn, mәchula yol gedәr gedәn,
Qürbәt, bir açılmaz sirdәn başlıyar.
Burnunun ucunu göynәdәn vәtәn
Yadından çıxdığı yerdәn başlıyar.
Gedәrsәn, vәtәnin qalar vәtәndә,
İçinin içindә köz vәtәn olar.
Dәrdinә, sәrinә vәtәnsәn sәn dә,
Qürbәtdә sәnә dә söz vәtәn olar.
Özü heç, sözünü unutma, vәtәn,
Hәlәlik könlünün bir yerinә yaz:
Onu sәnin kimi atıb tәrk edәn,
Sәni onun kimi sevәn tapılmaz…
Unutduğun yerdəyəm
-Bahar, hardan gәlirsәn?
-Haqqı bulduğum yerdәn.
-Yaz, hayandan gәlirsәn?
-Yaşa dolduğum yerdәn.
-Güz, hayandan gelirsәn?
-Xәzan olduğum yerdәn.
-Qış, hayandan gәlirsәn?
-Unudulduğum yerdәn.
Ötәn ömrün yasında,
Quzey yaxasında mәn.
Gün bulud arxasında
Gurbәt arxasında mәn.
Varmı vәrәn bir soraq
Nerdәyәm mәn, nerdәyәm?
Yaddaşına yaxşı bax,
Unutduğun yerdәyәm.
Tural Adışirinin təqdimatında..
